Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığı Önleme Komitesi’ne Yasal Başvuru için Protokol (İhtiyari Protokol)
Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’nin imzalanmasından bu yana 20 yıl geçti. Bu süre içinde, çoğu devlet Sözleşme çerçevesinde kadınlara verdiği sözleri tam olarak yerine getirmedi. Bu gerçeğin ışığında ve Uluslararası İnsan Hakları Sözleşmeleri ile diğer belgelere dayanarak, 1999 yılı Ekim ayında, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’ne ek bir Protokol benimseyerek üye ülkelerin onayına sundu. İhtiyari Protokol diye adlandırılan bu belge, taraf devletlerin yargılama yetkisi altında bulunan bireyler ve gruplara Sözleşme’de yer alan hakların ihlal edildiği durumlarda Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi’ne hukuki başvuru yapabilme yolunu açmaktadır. İç hukuk yollarının tükenmesi veya çok zaman alması durumunda yapılabilen başvurunun açık ve doğru temellere dayandırılmış olması ve Sözleşme hükümlerine uygun olması gerekmektedir.
Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi’ne Yasal Başvuru için Protokol 22 Aralık 2000 tarihinde Birleşmiş Milletler nezdinde yürürlüğe girmiştir. Ancak, Protokol’ün geçerli olabilmesi ve kadınlar tarafından kullanabilmesi için bir ülkenin şu şartları yerine getirmesi gerekmektedir.
1. Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’ni imzalamış olmak,
2. Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’ni onaylamış olmak,
3. Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi’ne Yasal Başvuru için Protokol’ü imzalamış olmak,
4. Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi’ne Yasal Başvuru için Protokol’ü onaylamak.
Türkiye’nin 8 Eylül 2000’de imzaladığı protokol, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 30 Temmuz 2002’de onaylanarak Türkiye’de de kadınların bu başvuru olanağından yararlanmasının yolu açılmıştır. Hem bu protokolun imzalanmasında hem de daha sonra Meclis tarafından onaylanmasında ülkemizde kadın konusunda çalışan sivil toplum örgütleri tarafından yapılan çalışmaların ve düzenlenen kampanyaların önemli rolü olmuştur. 10 Aralık 1999 Dünya İnsan Hakları Günü’nde imzaya açılan Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi’ne Yasal Başvuru için Protokol, üstünden bir sene geçmeden 60’dan fazla ülke tarafından imzalanmış, 10’dan fazla ülke tarafından da onaylanmıştır. Eylül 2002 itibariyle,
